Farby olejne - rodzaje i możliwości

Farby olejne kojarzą się z najbardziej klasycznym i szlachetnym typ malarstwa artystycznego. To jeszcze nie wpis z serii "jak malować farbami...", a to dla tego że najpierw chcemy Was wprowadzić w temat jakie farby olejne spotkacie na regale odwiedzając sklep plastyczny. Wybór jest całkiem spory, ale co wybrać, od czego zacząć?

Jak zawsze, najlepiej zacząć od początku! Farby olejne to pigment (lub mieszanka pigmentów) odpowiednio utarty z olejem lnianym, tak by uzyskać gładką, jednolita maślaną konsystencję. Oczywiście to skład farb czystych, artystycznych i szlachetnych. Dziś aby było taniej, ekonomiczniej i objętościowo więcej do farb często dodawane są dodatkowe składniki pełniące rolę wypełniacza. Dzieje się to najczęściej kosztem pigmentu który jest czynnikiem generującym cenę farby. Innymi słowy, im tańsza farba tym mniejsza zawartość pigmentu w mieszance oraz, często gorsza jakość pigmentu:

- imitacje, syntetyczne zamienniki

- gorszy stopień utarcia

- zanieczyszczenia

Jeśli dopiero zaczynamy albo nie czujemy się jeszcze mocni w technice malarstwa olejnego, wybierzmy farby ze średniej półki cenowej. Tak wiemy, to i tak nie mały wydatek ale jedyne rozwiązanie jeśli nie chcemy żeby farby przeszkadzały Wam w nauce. Niektórymi produktami po prostu nie uzyskacie efektów które powinny być naturalne dla techniki olejnej. To wcale nie znaczy że malarstwo olejne jest nie dla Was, ani że „nie umiecie”. Czasem lepiej kilka złotówek więcej i oszczędzić sobie sporej dawki frustracji.

Ok., no więc odwiedzacie sklep plastyczny z zamiarem zakupu farb olejnych. Stoi przed Wami kilka regałów, co robić? Nie, nie uciekajcie… nie taki diabeł straszny. Poproście sprzedawcę o uczciwą poradę. Najczęściej do wyboru będziecie mieli:

1. Farby olejne z najniższej półki, po kilka złotych za tuby 50 – 60 ml produkcji „made in china” lub tym podobne z bliższych, także rodzimych źródeł. Nie zatrzymujcie się, lepiej idźcie dalej… z tego działu co najwyżej możecie wybrać sobie biel… ale też wcale nie koniecznie. Ciężko powiedzieć dla kogo zostały stworzone te farby, naszym zdaniem powstały i mylą, przeszkadzają i psują bo wkładacie pieniądze, czas i starania a efekt i tak za rok straci urok i przemieni się w szaro-bura masę na płótnie. Warstwy często pękają a kolory dosłownie znikają. Prawda że bez sensu? Oczywiście możecie spróbować, zestawcie je z farba z kolejnej grupy aby samemu poczuć różnicę.

2. Farby olejne tzw. studyjne. To tu… tu powinniście skompletować swoją pierwszą paletę. Cena takich farb to kilkanaście złotych za tubę ok. 40ml. To największa grupa farb olejnych jaka dostępna jest w sklepach plastycznych. Dobry kompromis jakości do ceny. Farby olejne jakości studyjnej zawierają przyzwoitej jakości i czystości pigmenty, mają odpowiednią konsystencję i szeroką paletę kolorów. Będzie nam łatwiej znaleźć gotowe kolory, jeśli jeszcze nie radzimy sobie z ich łączeniem. Jeśli podchodzicie do tematu długodystansowo zainwestujcie w duże tuby które wyjdą na pewno korzystniej cenowo. Zazwyczaj tuba 200ml to koszt poniżej 30zł. Warto więc pomyśleć o podstawowych kolorach w takiej wersji.

3. Farby olejne jakości artystycznej. I tu uwaga… niestety, każdy chcę wypaść dobrze i prezentować się godnie. Określenie artystyczne lub skrócone wyrażenie Art. zobaczycie prawie na każdej farbie olejnej… na tej za 5 zł też. Mimo to idźcie dalej ;) To trochę tak jak z żywnością Bio i Fit.. napis to nie wszystko, ważne są dokumenty i normy. W przypadku farb ich jakość artystyczną określają badania odporności kolorów na światło, jakości pigmentów – międzynarodowe normy ASTM Standard. Jeśli na tubach nie ma wzmianki o badaniach i normach, ani określenia światłoodporności każdego koloru nie może być mowy o farbach artystycznych. I znów tak jak w przypadku żywności, czytacie składy na zakupach, czytajcie również etykiety na farbach. Przy farbach artystycznych zauważycie że pojawia się podział na serie/grupy których ceny będą się różnić cenowo. Wynika to z faktu że farby akrysryczne zawierają autentyczne pimenty naturalne a nie ich imitacje. Niektóre z nich są droższe lub trudno dostępne. Z tego Względu nie da się ujednolicić ceny całej gamy. Cena farb artystycznych nie bierze się znikąd, tuba artystycznej farby olejnej 40 – 60 ml potrafi kosztować nawet 200zł

4. Farby olejne jakości PREMIUM.. tych farb najprawdopodobniej nie zobaczycie odwiedzając pobliski sklep plastyczny. Na polskim rynku jest ich naprawdę niewiele… a szkoda. To najczystsza, najbardziej klasyczna i zbliżona do pierwotnej forma farb olejnych.
Farby olejne jakości premium wyrabiane są najczęściej według dawnych receptur, komponowane z chirurgiczną precyzją, ręcznie ucierane w wyselekcjonowanych, szlachetnych, czystych pigmentów. Po te farby najczęściej sięgają konserwatorzy sztuki oraz doświadczeni, utytułowanie artyści. Cena jest wysoka, ale jakość jeszcze wyższa. Z własnego doświadczenia wiemy że jeśli ktoś raz czy dwa pozwolił sobie na taki rodzaj artystycznej rozpusty zakupowej wraca po więcej. Jakość pracy takimi farbami olejnymi jest nie porównywalna, nie wspominając już o gwarancji trwałości… to daje nadzieję że za 100 lat aukcje dziel sztuki dalej będą miały racje bytu i będą na nie dostępne wiekowe obrazy które z powodzeniem da się konserwować.

Uff.. to tyle o klasycznych farbach olejnych. Czas na dwie ciekawostki:

Farby olejne szybkoschnące(aklidowe) – to farby olejne jakości studyjnej (czyli tej ok.) które zawierają żywicę alkidową (alkyd). Przyspiesza ona znacznie schnięcie farby, nasz obraz będzie powierzchniowo suchy już po ok. 48 godzinach gzie przy klasycznych farbach olejnych jest to okres około 3 miesięcy. Kuszące? Owszem.. zwłaszcza jeśli planujecie malować w plenerze, nie macie czasy bo zaliczenie, lubicie laserunki i wielowarstwowe aplikacje. Cena jak za tą wygodę nie wygórowana: 20 – 30zł za tubę

Farby olejne wodorozcieńczalne - Brzmi mało logicznie ale już tłumaczymy. To farby olejne pozbawione substancji ropopochodnych, będących naturalną składową oleju lnianego. Dzięki temu zabiegowi farby olejne wodorozcieńczalne nie wymają stosowania chemicznych rozpuszczalników jak np. terpentyna balsamiczna. Towarzyszy im gama dedykowanych mediów, rozcieńczalników, olejów i werniksów. Narzędzia i ciebie po malowaniu myjemy po prostu woda z mydłem. To doskonałe rozwiązanie dla osób cierpiących na astmę, alergię, malujących w zamkniętych pomieszczeniach a nawet dla kobiet w ciąży raz dzieci. Tubka o pojemności 37ml to koszt 20 – 28zł

I tak, pokrótce przebrnęliśmy przez farby olejne. Mamy nadzieję że teraz będzie Wam nieco łatwiej zrozumieć które farby wybrać i na co zwracać uwagę. Pamiętajcie, że cena ZAWSZE wynika z jakości. Doceniajcie własną pracę, talent i czas. Jeśli chcecie aby wasza praca istniała w zaplanowanej formie i cieszyła wasze lub inne oczy wybierzcie farby które to umożliwią.